Płytki sen – co to znaczy i jak sobie z nim radzić?

Sen odgrywa podstawową rolę fizjologiczną w życiu każdego człowieka. Ważna jest nie tylko jego ilość, ale przede wszystkim jakość. Dzisiejsze „szybkie” życie nie oszczędza, co z kolei przekłada się na coraz większą powszechność występowania problemów ze snem. Przeszkodą, która bardzo utrudnia odpoczynek jest między innymi wydłużony płytki sen.

Samopoczucie w ciągu całego dnia w dużej mierze zależy od jakości naszego snu, dlatego niezwykle istotne jest, aby płytki sen nie został wydłużony podczas nocnego wypoczynku.

A czym właściwie jest płytki sen? Otóż, to jedna z faz pełnego procesu snu. Stanowi on moment przygotowania organizmu człowieka do tzw. snu właściwego. Co należy o nim wiedzieć, aby zagwarantować sobie prawidłowe warunki do zdrowego wypoczynku i regeneracji? Jak radzić sobie ze zbyt długim płytkim snem i jak przejść w fazę snu głębokiego? Otóż nie zawsze jest to takie proste.

Płytki sen- kiedy się pojawia?

Podczas nocnej regeneracji w naszym organizmie powinno dochodzić do występowania czterech stadium snu. Sen płytki poprzedza pierwsze stadium snu- zasypianie, które trwa najkrócej. Po tej części dochodzi do przejścia w drugą fazę snu- płytki sen. Jego zadaniem jest przygotowanie organizmu do snu głębokiego, a jego pojawienie się jest całkowicie normalne. Ciało człowieka znajduje się wtedy w wyjątkowym stadium, gdzieś pomiędzy jawą, a snem. U zdrowej osoby- nie mającej problemów z zasypianiem- sen płytki powinien trwać około 20 minut. Do zaburzenia dochodzi, gdy faza płytkiego snu występuje przez większość nocy, pojawiają się przebudzenia, kręcenie się w łóżku. Organizm w takich warunkach nie ma możliwości na regenerację, człowiek budzi się wcześnie rano z uczuciem zmęczenia i niewyspania. Przedłużający się płytki sen nie pozwala w pełni odpocząć, dochodzi do napięć emocjonalnych i organizm staje się dużo bardziej podatny na stres.

Sen płytki i głęboki- co dzieje się z naszym ciałem?

Sen płytki i głęboki prowadzi do występowania zmian fizjologicznych w organizmie człowieka. W trakcie płytkiego snu dochodzi do spadku temperatury ciała, wolniejszego bicia serca, wyrównania oddechu. Z kolei podczas snu głębokiego rozluźniają się mięśnie, następuje spadek ciśnienia krwi oraz zmniejsza się częstotliwość oddechów. W tej fazie zachodzi regeneracja i odbywa się intensywny odpoczynek potrzebny zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i fizycznego. Faza snu głębokiego może wywoływać senne marzenia, jednak są one na tyle niejasne, że rzadko zostają zapamiętane. Niewykluczone, że to właśnie podczas głębokiego snu może występować lunatykowanie. W celu dokładnego przebadania cyklu odpoczynku dokonuje się rejestracji bioelektrycznej czynności mózgu, ruchu gałek ocznych, a także monitorowanie napięcia mięśni podbródkowych. Sen płytki i głęboki można rozpoznać obserwując gałki oczne, gdyż to najbardziej zauważalna różnica. Płytki sen charakteryzuje całkowite ustanie ruchu gałek ocznych.

Płytki sen - przyczyny występowania

Aby skutecznie podjąć walkę z płytkim snem należy poznać jego przyczyny. Czynniki wpływające na nasz sen mogą być bowiem zarówno zewnętrzne i wewnętrzne, a na niektóre z nich często nie zwracamy zwyczajnie uwagi. Co zatem sprawia, że nie zawsze możliwy jest odpowiedni wypoczynek, a nasz organizm nie może się w pełni zregenerować?

Płytki sen – przyczyny:

• Nadmierny i przewlekły stres - mając zbyt dużą ilość spraw na głowie, które wzbudzają w nas niepokój, płytki sen będzie się pojawiał bardzo często. Nie mamy wtedy szans na odpowiednią jakość snu i odpoczynek. Dobrze jest przed samym snem zredukować poziom stresu i znaleźć sposób na skuteczne radzenie sobie z nim w ciągu dnia.

• Nieregularny tryb życia - na dobry sen ma wpływ regularność i wypracowane nawyki. Dobrze jest ustalić sobie stałe godziny wstawania i kłaść się do łóżka o tej samej porze.

• Ciężkostrawne posiłki - Na jakość snu mają wpływ nie tylko posiłki spożywane bezpośrednio przed snem, ale również te przyjmowane w ciągu całego dnia. Niezwykle ważna w utrzymaniu odpowiedniej długości płytkiego snu jest zatem odpowiednia dieta.

• Hałas i światło - współczesne czasy przyczyniają się do produkcji zwiększonej ilości światła i różnego rodzaju hałasów, które na sen działają destrukcyjnie. Zbyt długie narażenie organizmu na światło niebieskie- tuż przed pójściem spać- przynosi niezwykle szkodliwe skutki. W organizmie nie ma wystarczającej ilości melatoniny odpowiedzialnej za nieprzerwany, głęboki sen, dlatego występują przewlekłe lub okresowe zaburzenia snu.

Przyczyny płytkiego snu najczęściej wiążą się ze stresem, ale mogą mieć jednak także inne podłoże. Płytki sen może się wydłużać jeśli nie skontrolujemy także:

• spożywania alkoholu,

• picia kawy,

• zbyt intensywnego zmęczenia fizycznego,

• czynników genetycznych,

• potencjalnej depresji,

• palenia papierosów,

• złej higieny snu (nieodpowiedni materac i poduszka, nieświeża pościel, zła temperatura w sypialni).

Płytki oddech podczas snu- czy to normalne?

Problemem zaburzającym senny odpoczynek jest nie tylko płytki sen, ale również płytki oddech podczas snu. Objawia się on uczuciem duszności, wrażeniem braku powietrza i niemożnością jego zdobycia chociażby poprzez wzięcie głębokiego oddechu. Oddechy stają się nadmiernie spłycone, zdarza się nawet, że dochodzi do zupełnego bezdechu na okres powyżej 10 sekund. Pojawiający się płytki oddech podczas snu może sygnalizować jakieś zaburzenie. Warto więc wykonać badania diagnostyczne, gdyż ma to ogromny wpływ na funkcjonowanie organizmu w trakcie dnia. Niewykluczona jest nadmierna senność w ciągu dnia, obniżona koncentracja oraz nastój. Towarzyszyć temu może także uczucie wzmożonego zmęczenia.

Jaki wpływ na niemowlaka ma płytki sen?

Wydłużony płytki sen dotyka nie tylko dorosłych, ale także dzieci. Spokojny sen dziecka jest szczególnie ważny, zwłaszcza w pierwszych miesiącach jego życia. Dziecko w tym czasie zyskuje siły i rośnie. Występujący u niemowlaka niespokojny sen, to problem wielu rodziców, gdyż ma to ogromny wpływ także na ich wypoczynek. Często można zaobserwować niespokojne ruchy niemowlaka i usłyszeć różne odgłosy w trakcie snu. Należy jednak mieć świadomość, że płytki sen niemowlaka jest normalny i w pełni naturalny.

W pierwszych 3 miesiącach życia dziecka wielokrotnie zdarza się wybudzanie, otwieranie oczek, niespokojne wiercenie. Przyczyną tego typu zjawisk jest brak umiejętności odróżnienia nocy od dnia, niemowlak zasypia wtedy, kiedy czuje taką potrzebę. Co istotne, płytki sen niemowlaka wiąże się z tym, że maluszek ponad połowę czasu poświęconego na sen spędza w aktywnej fazie REM. Następuje wydłużenie tej fazy wraz z ilością przespanego czasu. Płytki sen u niemowlaka jest wydłużony w stosunku do czasu występowania płytkiego snu u dorosłego człowieka.

Płytki sen niemowlaka może jednak być spowodowany nadmiarem bodźców, z którymi nie jest w stanie sobie sam poradzić. Kładąc dziecko do snu należy zadbać o odpowiedni klimat- przygasić lub całkowicie zgasić światło, wyciszyć dziecko, przytulić, uspokoić i zapewnić mu jak najlepsze warunki do spania.

Płytki sen - jak leczyć?

Chcąc dbać o swoje samopoczucie i zdrowy sen nie wolno zapominać o zachowaniu równowagi organizmu. Niezwykle ważne dla regeneracji są wszystkie fazy snu. Niezbędny jest zarówno sen płytki, jak i głęboki. Żaden z nich nie może trwać zbyt długo ani zbyt krótko.

Osoba, która w ciągu dnia jest narażona na stres i dużą ilość bodźców zewnętrznych, tuż przed samym snem powinna się w pełni się zrelaksować i wyciszyć. Kilkanaście minut przed zaśnięciem nie powinna dopuszczać do siebie myśli o minionych i nadchodzących zadaniach lub problemach. Aby zniwelować wydłużony płytki sen można wziąć gorącą kąpiel lub przeprowadzić trening spokojnego oddechu. Ten rodzaj wyciszenia przed zasypianiem będzie pomocny w wyciszaniu stresu, a tym samym pomoże wyeliminować męczący płytki sen.

Jedzenie i picie także ma wpływ na nasz sen. Nie jest wskazane jedzenie posiłków tuż przed snem. Organizm musi poradzić sobie z jego trawieniem, dlatego zamiast skupić się na regeneracji podczas snu- zajmuje się trawieniem. Po zjedzonym zbyt późno posiłku znacznie trudniej o spokojny sen, zwiększa się ryzyko występowania snu płytkiego oraz braku pojawienia się snu głębokiego. Warto zadbać o zrównoważony, lekkostrawny posiłek i w ten sposób mieć wpływ na jakość swojego snu.

Skuteczną metodą na płytki sen jest także wygoda w sypialni. Zadbanie o odpowiednią temperaturę powietrza, która dla osób dorosłych powinna wynosić pomiędzy 16 a 19 stopni jest priorytetem. Pokój należy regularnie wietrzyć, a także zapewnić w nim ciszę i odpowiednie zaciemnienie. Duże znaczenie mają ponadto świeża pościel oraz optymalny dobór materaca i poduszki - to one zapewniają bowiem bezpieczny komfort snu.

Sen jest cyklicznym, naturalnym stanem fizjologicznym. Stanowi istotę funkcjonowania naszego organizmu, gdyż nie tylko pozwala na jego regenerację i wypoczynek. Prawidłowy sen zmniejsza stres i napięcie, bierze udział w regulacji gospodarki hormonalnej, uczestniczy w prawidłowej przemianie materii. Zatem, by skrócić płytki sen, należy w pierwszej kolejności zacząć od minimalizowania ryzyka jego występowania poprzez stworzenie sobie odpowiednich warunków snu i funkcjonowania organizmu w ciągu dnia.