Cotton 100% - Co oznacza i skąd pochodzi?

„100% cotton” to nic innego, jak oznaczenie na metce, informujące nas o tym, że dany wyrób został wykonany ze stuprocentowej bawełny i do jego produkcji nie użyto żadnych sztucznych domieszek. To angielski, najbardziej rozpowszechniony zapis na świecie, pochodzący od słowa „cotton” – „bawełna”. Najczęściej spotkać go można na metkach takich tekstyliów jak: pościel, ręczniki, prześcieradła, poszewki, ale także nierzadko na ubraniach i bieliźnie. Bawełna to bowiem jeden z najbardziej cenionych materiałów na świecie, który swą popularność zawdzięcza wysokiej trwałości, odporności i miękkości.

Uprawa bawełny

Bawełna to jedna z najbardziej popularnych i najważniejszych roślin uprawnych na świecie. Nic dziwnego, bowiem wg badań FAO – światowa produkcja bawełny wynosi około 30 miliardów dolarów rocznie, a uprawa w ponad 80 krajach na całym świecie, stawia ją na trzecim miejscu najczęściej uprawianych roślin, zaraz po zbożach i soi.

Bawełna to również bardzo ważny element handlu międzynarodowego. W import, jak i eksport bawełny zaangażowanych jest bowiem ponad 100 państw, z czego największymi producentami są Chiny, Indie, USA, Pakistan, Uzbekistan i Turcja. Z uprawy, czyszczenia, transportu i przetwarzaniu bawełny utrzymuje się obecnie na świecie prawie 300 milionów ludzi! Materiał ten jest więc ceniony i szanowany, gdyż jego upadek lub wyginięcie oznaczałby zagładę dla wielu rodzin i przedsiębiorców.

Uprawa bawełny występuje na różnych glebach. Naturalnie rośnie jednak na obszarach zwrotnikowych i podzwrotnikowych. Pomimo, iż roślina ta wydaje się delikatnym i puszystym meszkiem to jej produkcja niesie za sobą tragiczne dla środowiska konsekwencje. Otóż ta trudna w uprawie roślina wymaga sporej ilości środków chemicznych i sporego zasobu wody. Na pestycydy wydaje się obecnie około 2 miliardów dolarów rocznie, a połowa z tych preparatów została zaklasyfikowana przez WHO jako „niebezpieczne” dla całego ekosystemu, ale i zdrowia ludzi! Przykład stanowi między innymi aldicarb, którego nawet kropla w kontakcie z człowiekiem może doprowadzić do śmierci. Przez niego oraz przez liczne środki owadobójcze, jedynie w zeszłym roku 20tys osób zginęło, a ponad milion wymagało hospitalizacji z powodu problemów z oddychaniem, dezorientacją, zawrotami, bólem głowy i wymiotami.

Uprawa bawełny pochłania też niewyobrażalne ilości wody. Liczy się, że na każdy kilogram gotowej bawełny zużywa się aż od 2 do 7 tysięcy litrów wody! Oznacza to, że na przykład jedna para spodni wymaga co najmniej tysiąca litrów wody, a to przekłada się na rozregulowanie gospodarki wodnej, co widać między innymi na przykładzie Morza Aralskiego, które zmniejszyło swą objętość o 85%.

Uprawa bawełny, szczególnie w biedniejszych krajach wiąże się także nierzadko z wykorzystywaniem dzieci do pracy. Setki tysięcy dzieci, przerywa naukę w szkołach, by być zmuszane do niewolniczej, niebezpiecznej pracy, za którą równie często nie dostają żadnego wynagrodzenia.

Nie trzeba jednak z tych powodów rezygnować z bawełny. Wystarczy mieć wiedzę na temat rodzajów tkanin i sięgać po dobrej jakości bawełnę: bawełnę ekologiczną (organic cotton) lub bawełnę Fairtrade.

Właściwości bawełny

Jak się okazuje, bawełna nie jest wykorzystywana wyłącznie do produkcji pościeli, odzieży i innych produktów włókienniczych. Produkuje się z niej także papier na banknoty dolarowe, filtry do kawy, czy sieci rybackie! Dzieje się tak, ponieważ bawełna posiada szereg wyjątkowych właściwości, ułatwiających konserwację i sprzyjających użytkowaniu:

• higroskopijność – to inaczej zdolność do wchłaniania wody. Pościel z bawełny będzie więc doskonale pochłaniała pot, a płatki higieniczne czy wkładki dla kobiet z bawełny będą najlepszym wyborem na „trudne dni”.

• wytrzymałość – każdy produkt z bawełny będzie odznaczał się wysoką odpornością na temperaturę i wodę, nawet podczas częstego prania. To znacznie wydłuży żywotność produktu i sprawi, że pościel z bawełny czy bluzka bawełniana będą służyły dobre kilka lat.

• przepuszczalność powietrza - chroni przed nadmiernym poceniem i dyskomfortem. Dzięki niej i doskonałym właściwościom cieplno-izolacyjnym, produkty bawełniane mogą być używane przez cały rok, niezależnie od pogody.

• łatwość w czyszczeniu i prasowaniu – bawełna jest materiałem odpornym na wysoką temperaturę. Biała pościel z bawełny, ręczniki lub szlafroki mogą być więc prane nawet w 60-90 stopniach i prasowane w wysokich temperaturach. Bawełna ponadto nie odbarwia się i nie mechaci, dzięki czemu na długo zachowuje swój świeży i piękny wygląd.

• bogata zawartość składników odżywczych – ekstrakt z kwiatów bawełny wykorzystywany jest także w kosmetyce, gdyż ma działanie dotleniające i pobudzające. Dzięki zawartości flawonoidów, fosforu, magnezu i wapnia, sucha skóra staje się szybko nawilżona i wygładzona.

100% Cotton – oznaczenia na metkach

„100% cotton” to określenie znane na całym świecie. W przypadku jednak polskich produktów lub tych, przeznaczonych na polski rynek, tekstylia oraz odzież powinno oznaczać się mianem - „100% bawełna”. Często na rynku krajów europejskich można się spotkać również z innymi określeniami bawełny takimi jak: Bavlna, Cotone, Baumwolle, Algodon, Pamuk, Kokvilna, Bumbac, Katoen itd. Każde z nich będzie jednak oznaczało wyrób w stu procentach bawełniany.

Obok określeń „100% cotton” znaleźć można również inne oznaczenia, wpływające na wybór produktu. Warto mieć na uwadze na przykład:

• 100% Cotton Mercerized lub Double Mercerized – oznacza uszlachetnienie włókien bawełny poprzez proces merceryzacji. Nazwa zabiegu pochodzi od jego twórcy – Johna Mercera i oznacza oddziaływanie na materiał stężoną zasadą sodową. Dzięki niemu bawełna staje się mocniejsza, elastyczniejsza, mniej podatna na farbowanie, a co za tym idzie – wyrazistsza w kolorze.

• 100% Combed Cotton – oznacza bawełnę czesaną, czyli taką o prostych i długich włóknach. Wyczesywanie pozwala pozbyć się wszelkich zanieczyszczeń i krótkich włókien, dzięki czemu bawełna staje się gładka, bardziej miękka i nabiera dość wyraźnego połysku.

• Two ply, Two fold lub doppio ritorto 100% Cotton – wszystkie te określenia oznaczają zwiększoną wytrzymałość, odporność na zagniecenia i trwałość, dzięki użyciu dwóch skręconych ze sobą nitek podczas procesu tworzenia. Zarówno nić osnowy, jak i wątku powinny być skręcone w ten sposób, z dwóch osobnych nici, aby można było mówić o prawdziwym two ply. Często spotyka się również produkty oznaczone znakiem 3-ply lub 4-ply, jednak im wyższy wskaźnik tym znacznie wyższa cena całkowitego wyrobu.

• 100% Cotton Super 80, Super 120 itp. - takie oznaczenia dotyczą średnicy włókien bawełnianych. Im wyższa liczba, tym delikatniejsze, cieńsze i milsze w dotyku włókna oraz wyższa cena produktu. Niskie liczby przy oznaczeniu „Super” znaleźć można natomiast w wyrobach codziennego użytku, które zazwyczaj mniej się gniotą i są bardziej szorstkie.

• Egyptian Cotton – jeden z najszlachetniejszych rodzajów bawełny na świecie. Uprawiany w delcie Nilu, charakteryzuje się bardzo długimi włóknami, zwykle przekraczającymi 50mm. Najbardziej ceniona jest bawełna egipska Giza, która cechuje się wyjątkową miękkością i wytrzymałością. Produkt z takim oznaczeniem na metce będzie oznaczał produkt luksusowy, wyróżniający się najwyższą jakością.

• Sea Island Cotton – to z kolei najdelikatniejsza w dotyku bawełna, którą uprawia się w Zachodnich Indiach. Posiada wręcz jedwabisty chwyt i uznawana jest za najmilszy w dotyku materiał bawełniany. Jest to również jeden z najdroższych rodzajów bawełny na świecie.

Bawełna organiczna – Organic Cotton

Bawełna organiczna pozyskiwana jest z upraw ekologicznych, w których nie używa się środków chemicznych i sztucznych nawozów. Organic Cotton zbiera się ponadto ręcznie, dzięki czemu pozyskiwane są wyłącznie dojrzałe torebki nasienne. Następnie bawełna jest dokładnie myta w łagodnych i nieszkodliwych specyfikach. Nawet ewentualny proces farbowania odbywa się wyłącznie za pomocą naturalnych barwników

Bawełna organiczna z ekologicznych upraw, dzięki temu, że nie jest systematycznie osłabiana silnymi chemikaliami, zapewnia jeszcze bardziej miękkie i mocniejsze włókna. Jest też zdecydowanie bardziej przyjazna dla skóry, dlatego poleca się ją nawet małym dzieciom ze skłonnościami do alergii. Bawełna organiczna mimo swojej wyższej ceny, zyskuje coraz większą popularność na całym świecie, nie tylko u osób „eko”.

Bawełna Fairtrade

Wybierając produkty bawełniane np. pościel bawełnianą, warto sięgnąć również po te, oznaczone certyfikatem Fairtrade. Daje on gwarancję nie tylko dobrej jakościowo bawełny, ale także odpowiedniego traktowania pracowników podczas zbiorów i przetwarzania bawełny. By otrzymać certyfikat Fairtrade należy spełnić takie warunki jak:

• niezatrudnianie dzieci

• zakaz pracy przymusowej

• równe traktowanie kobiet i mężczyzn

• działanie związków zawodowych na większych plantacjach

• demokratyczne podejmowanie decyzji

W takich przedsiębiorstwach stale dba się również o rozwój pracowników i całej organizacji. Wypłaca się także premie uznaniowe i społeczne w zależności od zysku.

Bawełna Fairtrade to również materiał bardziej przyjazny środowisku. Od producentów wymaga się bowiem ograniczania środków chemicznych i przestrzegania norm środowiskowych.