„Oczy nigdy nie śpią” - to fakt, który potwierdzają naukowcy. Oko jest bowiem jedyną częścią ludzkiego ciała, które zawsze jest gotowe do działania i nie potrzebuje odpoczynku. Na wytchnienie zasługują jednak nasze powieki i zewnętrzne mięśnie poruszające gałką oczną. To one mają zwykle największy zapas siły względem wszystkich mięśni w organizmie. Jak zatem wpłynąć może na nasz organizm spanie z otwartymi oczami? Czy pomaga on odpocząć naszym oczom? Czy da się spać z otwartymi oczami i czy jest to zdrowe? Otóż, sami się chętnie o tym przekonamy.
Spanie z otwartymi oczami – co oznacza
Spanie z otwartymi oczami stanowi jedno z zaburzeń, które może mieć różne podłoża. Przypadłość ta może być z czasem uciążliwa, jednak do zwalczenia. Badania naukowe potwierdzają bowiem, iż spanie z otwartymi oczami to realny problem, który dotyka naprawdę dużą ilość osób. Jak podaje bowiem National Sleep Foundation – sen z otwartymi oczami przeżywa około 20% naszej populacji, co wskazuje na naprawdę częstą przypadłość.
Pierwszym opublikowanym badaniem, odpowiadającym na pytanie czy da się spać z otwartymi oczami, przeprowadził brytyjski psychiatra i badacz snów Ian Oswald. W przypadku tego badania, spanie z otwartymi oczami nie wynikało jednak z zaburzeń, a przymusowego otwarcia oczu. Psychiatra zakleił bowiem grupie ochotników powieki tak, by nie mogli ich zamknąć W dodatku, utrudniał im na różne sposoby zasypianie, a mimo to, każdy z ochotników zdołał zasnąć na około 12minut.
Spanie z otwartymi oczami u dzieci
Spanie z otwartymi oczami najczęściej zauważyć można u małych dzieci. Wielu rodziców niepokoi ten fakt, jednak w tym przypadku, nie ma powodów do obaw. W przypadku noworodków i niemowląt nie jest to bowiem objaw, świadczący o zaburzeniach. W mózgu małego dziecka stale zachodzą zmiany i procesy, które regularnie poprawiają połączenia neuronalne. Zaczynają tworzyć się między innymi nowe szlaki nerwowe, postępuje także synchronizacja fal mózgowych. Takie procesy mogą powodować u dzieci właśnie spanie z otwartymi oczami lub z lekko niedomkniętymi powiekami. Spanie z otwartymi oczami u dzieci to zatem naturalny, ale niekonieczny etap neurologicznego rozwoju maluszka.
Problem pojawia się, kiedy maluchowi zaczynają ropieć i czerwienieć oczy. W takim wypadku należy udać się do okulisty, by wykluczyć ewentualne, poważniejsze przyczyny.
Czy spanie z otwartymi oczami jest zdrowe? Przyczyny i konsekwencje spania z otwartymi oczami
Spanie z otwartymi oczami – choroba czy naturalny objaw? Otóż, jak mówią naukowcy – u dorosłych osób jest to pewien rodzaj zaburzenia, którego przyczyn może być kilka. Warto więc zwrócić uwagę na niektóre aspekty i schorzenia, by zminimalizować ryzyko niedomkniętych powiek.
Spanie z otwartymi oczami – przyczyny:
-
Krótkie powieki o niskim napięciu mięśniowym – to uwarunkowanie genetyczne, na które zwykle nie mamy większego wpływu. Skrócona powieka o słabym napięciu mięśniowym może być przyczyną otwartego oka podczas snu. Powieki nie są bowiem fizycznie w stanie całkowicie się zamknąć.
-
Blizny – różnego rodzaju choroby lub urazy powodujące zabliźnienia w okolicach oczu mogą w konsekwencji prowadzić do niedomykalności powieki.
-
Schorzenia neurologiczne – porażenie Bella czy borelioza to przykłady chorób, które mogą mieć wpływ na spanie z otwartymi oczami. Choroba powodująca problemy z unerwieniem twarzy może być bowiem przyczyną otwartych oczu podczas snu.
-
Wybrzuszona gałka oczna – czyli proptoza, wynikająca z zaburzeń pracy tarczycy, choroby Gravesa-Basedova czy wad wrodzonych, potocznie nazywana „wytrzeszczem gałki ocznej” może także być przyczyną otwartych oczu podczas snu. Powieka może być bowiem niewystarczająca do pokrycia całej, zbyt dużej powierzchni gałki ocznej.
-
Zespół wiotkiej powieki – w którym powieki są gumowate i luźne przez co mogą się łatwo otwierać podczas obracania się w nocy z boku na bok.
-
Nałogi – spanie z otwartymi oczami można zauważyć także często u osób, które nadużywają alkoholu, środków odurzających, nasennych czy uspokajających.
Znając już przyczyny zaburzenia, warto poznać także konsekwencje spania z otwartymi oczami. Jak się okazuje, w wielu przypadkach może mieć ono negatywny wpływ na nasze samopoczucie i codziennie funkcjonowanie.
-
Wyjątkowo podrażnione i zaczerwienione oczy
-
Wrażliwość na światło
-
Rozmazany obraz widzenia
-
Ogólne problemy z widzeniem
-
Szczególna suchość oczu
Powyższe konsekwencje potwierdza znana okulistka Justyna Krowicka : „Jeśli podczas snu oko jest "niedokładnie" zamknięte, jego rogówka nie jest wystarczająco chroniona, przez co narażona jest na wysychanie. To w konsekwencji grozi jej uszkodzeniem, powstawaniem stanów zapalnych i w efekcie problemem, który może narazić nas na kosztowne leczenie i długotrwale pogorszyć widzenie”
Czy można spać z otwartymi oczami i unikać tych efektów? Niestety, długotrwała niedomykalność powieki i zmęczenie mięśni poruszających gałką oczną również we śnie, w większości przypadków kończy się dużym dyskomfortem w ciągu dnia i rozwijającymi się problemami ze wzrokiem.
W trakcie snu, mięśnie naszego ciała są w pełni rozluźnione, jednak gałki oczne nadal pozostają w ruchu. Ich najszybsze ruchy, zwane REM i osiągające prędkość kątową 900 stopni na sekundę (!) obserwuje się właśnie podczas snu. Te ruchy są najszybszymi ruchami naszego ciała.
By wzrok w pełni się zregenerował, potrzebuje on przynajmniej 5 godzin snu. Spanie z otwartymi oczami zdecydowanie skraca ten czas i wpływa negatywnie na czas reakcji i koncentracji. Krótki sen i spanie z otwartymi oczami może zatem zakłócać także pracę układu odpornościowego, hamując zdolność organizmu do wytwarzania przeciwciał.
Zatem jak przestać spać z otwartymi oczami?
Spanie z otwartymi oczami jak widać może być bardzo uciążliwe i dokuczliwe. Jak przestać spać z otwartymi oczami, by pozbyć się niechcianych objawów, związanych np. z bólem oczu? Czy istnieje może sposób, dzięki któremu da się spać z otwartymi oczami, nie naruszając narządu wzroku? Otóż, wszystko zależy od przyczyny zaburzenia, dlatego tak ważne jest rozpoznanie problemu.
Jeśli nasze spanie z otwartymi oczami powodują zmiany genetyczne, czyli na przykład za krótkie powieki lub słabe napięcie mięśniowe, wtedy warto skorzystać ze specjalnych zabiegów medycznych, uprzednio konsultując to oczywiście z okulistą. Gdy lekarz potwierdzi przyczynę, wtedy możemy zastosować odpowiednie leczenie w formie operacji zaciskania powiek, usunięcia tłuszczu wokół oczy lub użycia botoksu. Specjalista może zalecić także specjalne taśmy chirurgiczne, które umieszcza się przed snem na górnych powiekach, wymuszając tym samym ich zamknięcie lub wprowadzenie implantu do delikatnie naciętej powieki, który ma spełniać funkcje małego ciężarka. W tym drugim, bardziej drastycznym przypadku, leczenie musi być wsparte antybiotykami, które wspomagają prawidłowe gojenie się powiek. Normalne są także siniaki, opuchlizny czy zaczerwienienia.
Jeśli jednak przyczyną niedomykalności powiek i spania z otwartymi oczami są problemy z tarczycą lub nerwami, wtedy konsultacji należy zasięgnąć u neurologa i endokrynologa.
W przypadku uzależnień – lekarstwo jest oczywiste – ograniczenie, a najlepiej całkowite odstawienie alkoholu, leków nasennych czy uspokajających – to najszybsza i najskuteczniejsza metoda na powrócenie do normalnego snu z zamkniętymi oczami.
Skutki spania z otwartymi oczami – jak z nimi walczyć?
Jeśli jednak spanie z otwartymi oczami poskutkowało przykrymi dolegliwościami, warto wiedzieć, jak z nimi walczyć, by mimo wszystko czuć się komfortowo w ciągu dnia.
Najważniejsze to zadbać o stałe nawilżenie oczu. Mogą to być krople dostępne bez recepty, jednak warto poprosić lekarza o przepisanie specjalistycznych środków. Dobrze jest także pamiętać o częstszym mruganiu w ciągu dnia.
W ciągu dnia najważniejsze jest zwrócenie uwagi na oświetlenie pomieszczeń, w których przebywamy oraz na czas spędzany przed ekranami. Dobrze, jeśli w mieszkaniu zainstalujemy rozproszone światło, będziemy siadać tyłem do okna, a podczas pracy przy komputerze – zachowywać odstęp minimum 70cm od monitora. Jeśli w ciągu dnia, przed komputerem spędzamy kilka godzin, obowiązkowe muszą stać się przerwy od pracy, które należy spożytkować na relaksację oczu.
Jeśli nie mamy wpływu na spanie z otwartymi oczami niezbędne będą także odpowiednie warunki do spania. Sypialnia powinna być bowiem odpowiednio zaciemniona i przewietrzona.
Niebieskie światło tłumi wytwarzanie hormonu melatoniny. Melatonina nazywana "hormonem ciemności", reguluje spanie i poszczególne etapy snu. Jeśli warunki do snu nie są odpowiednie, wówczas sen zostanie zaburzony, a jego jakość obniżona – na co także zwraca uwagę lekarz okulista Justyna Krowicka.
Na noc warto włączyć także nawilżacz powietrza, który ograniczy wysuszanie się gałek ocznych. Dobrze w takim wypadku umieścić łóżko jak najdalej od kaloryfera w sezonie grzewczym. Im suchsze powietrze, tym większe prawdopodobieństwo zaczerwienionych i piekących oczu w ciągu dnia.
Spanie z otwartymi oczami zminimalizować może także odpowiednia pościel i materac. Optymalne wypełnienie materaca, dostosowane do naszych indywidualnych potrzeb w towarzystwie świeżej i dobrej jakości pościeli, mogą stworzyć idealne środowisko do wypoczynku.
Spanie z otwartymi oczami – ciekawostki
Spanie z otwartymi oczami można zaobserwować, jak się okazuje nie tylko u ludzi, ale także u zwierząt, choć bardziej nazywa się to „spanie na jedno oko” lub „jednopółkulowy sen”. Zwierzęta, w ramach tej strategii jedno oko mają zamknięte podczas snu, zaś drugie pozostawiają otwarte, by upewnić się, że wciąż obecne są w stadzie. Najczęściej zauważa się to u ssaków wodnych.
Niektóre ptaki wykorzystują jednak ten mechanizm, by móc stale obserwować drapieżniki i mieć dosłownie „oko” na potencjalne zagrożenie.