Lunatykowanie u dzieci i dorosłych - przyczyny i leczenie

Lunatykowanie to przypadłość, na którą mogą cierpieć osoby dorosłe i dzieci. Inny termin stosowany dla lunatykowania to somnambulizm, czyli sennowłóctwo. Jak sama nazwa wskazuje, mamy w tym przypadku do czynienia z chodzeniem i wykonywaniem prostych czynności dnia codziennego, odbywającym się około 1 do 2 godzin od zaśnięcia. Przez wiele lat naukowcy i lekarze błędnie zakładali, że główną przyczyną lunatykowania przez dzieci i dorosłych są bliżej niezidentyfikowanie zaburzenia centralnego ośrodka nerwowego. Czy rzeczywiście tak jest? Czy lunatykowanie oznacza, że nasz układ neurologiczny nie działa do końca prawidłowo? Okazuje się że nie. Dopiero po wielu latach i setkach badań udowodniono, że główną przyczyną lunatykowania są zaburzenia jakościowe snu. To naprawdę przełomowa wiadomość, która pozwala lepiej poznać tę przypadłość i jej przeciwdziałać.

Lunatykowanie – przyczyny

Trudno jednoznacznie wskazać jedną przyczynę lunatykowania. Samo wyjaśnienie, że lunatykować mogą dzieci i osoby dorosłe, bez względu na płeć otwiera pole do wielu spekulacji i dyskusji. Są jednak pewne charakterystyczne czynniki, które pozwalają stwierdzić kto z większym prawdopodobieństwem może cierpieć na lunatykowanie.

Kiedy dochodzi do lunatykowania?

Jak już wspomnieliśmy, lunatykowanie najczęściej ma miejsce po ok. 60 do 120 od zaśnięcia. To właśnie wtedy przypada szczytowa faza snu NREM, czyli snu głębokiego. Oznacza to najczęściej, że osoba lunatykująca nie pamięta niczego ze swoich wyczynów, co może być bardzo trudne do zrozumienia przez ich bliskich.

Skąd się bierze lunatykowanie? Przyczyny

Wiele osób zadaje sobie pytanie dlaczego lunatykujemy. No właśnie? Czy może ktokolwiek udzielić odpowiedzi na to pytanie? Istnieje wiele hipotetycznych przyczyn, które odpowiadają za lunatykowanie. Jednak w dalszym ciągu nie udało się wskazać tej jednej. Lunatykowanie, czyli somnombulizm w dalszym ciągu jest tajemniczą przypadłością, która pozostaje w centrum zainteresowania naukowców i lekarzy. Udało im się wyizolować kilka przyczyn, mogących mieć wpływ na występowanie lunatykowania u dzieci i dorosłych.

• A. Lunatykowanie dziedziczone

  Historia zna przypadki, kiedy na lunatykowanie cierpiały osoby, u których w rodzinie zdarzały się przypadku somnambulizmu. Oznacza to, że lunatykowanie może być dziedziczone z pokolenia na pokolenie.

• B. Wady układu nerwowego

  Jednoznacznie nie da się wykluczyć, że za lunatykowanie przynajmniej po części nie odpowiada układ nerwowy człowieka. Naukowcy przypuszczają, że częściową odpowiedzialność za lunatykowanie dzieci i dorosłych ponoszą receptory serotoninergiczne, które nie pracują prawidłowo. To właśnie te receptory odpowiadają za proces zasypiania i budzenia. Kiedy występują dysfunkcje w ich działaniu, proces ten może nie odbywać się prawidłowo.

• C. Długotrwały stres

  Przebywanie w stanie ciągłego napięcia stresowego również jest bardzo obciążające dla organizmu i sprawia, że wydzielany zostaje hormon kortyzol. Odpowiada on nie tylko za nadmierne przybieranie tkanki tłuszczowej, ale również może powodować zaburzenia snu. Badania dowodzą, że wśród lunatykujących dzieci jest więcej takich, które przeżywają długotrwały stres związany z problemami rodzinnymi lub szkolnymi.

• D. Przemęczenie

  Nadmierne przemęczanie organizmu ma bardzo niekorzystny wpływ na jego funkcjonowanie. Brak wystarczającej ilości snu sprawia, że organizm za wszelką cenę próbuje się regenerować, ale nie ma jak. Dochodzi wówczas do rozstrojenia się całej gospodarki hormonalnej i pojawiają się uporczywe problemy z zasypianiem. Jednym z ich skutków jest właśnie lunatykowanie.

• E. Kofeina i alkohol

  Osoby bardzo nadużywające alkoholu i kofeiny, są w większym stopniu narażone na lunatykowanie. Wynika to ze stopniowego niszczenia wybranych komórek mózgowych, na które oddziałują substancje psychoaktywne. Podobny efekt może nastąpić u osób, które zażywają wybrane leki lub środki psychotropowe. Lunatykowanie po alkoholu zdarza się najczęściej tym osobom, które regularnie go przedawkowują.

• F. Zaburzenia oddychania

  W wyniku badań przekonano się, że duża część osób lunatykujących ma problemy z oddychaniem w czasie snu. Jednym z powodów jest skrzywienie przegrody nosowej.

• G. Za mała ilość snu

  Osoby, które nie wysypiają się w wystarczającym stopniu są bardziej narażone na lunatykowanie. Jeżeli brak snu zdarza im się regularnie, może to być główną przyczyną sennowłóctwa.

• H. Wcześniejsze choroby

  Osoby, które doświadczyły urazów głowy, udaru mózgu lub zapalenia mózgu, częściej cierpią na lunatykowanie niż osoby, które takich chorób nie doświadczyły.

  Jak można się przekonać na podstawie powyższego wykazu, lunatykowanie w dalszym ciągu jest tajemniczą przypadłością, której występowania nie udało się precyzyjnie i jednoznacznie wyjaśnić.

Jak zachowuje się osoba lunatykująca?

Kontakt z osobą lunatykującą może być czymś naprawdę dziwnym, a czasami wręcz przerażającym. Osoby postronne, które tego doświadczyły potwierdzają że kontakt z lunatykiem jest bardzo trudny. Jeżeli zdarza się już takiej osobie odpowiadać na zadane pytania, robi to w sposób mało wyraźny i trudny do zrozumienia. Najczęściej osoba cierpiąca na sennowłóctwo nie zdaje sobie sprawy ze swoich czynów i nie jest świadoma tego, że w jej pobliżu może znajdować się inna osoba. Badania naukowe przeprowadzone na somnambulikach potwierdziły, że częstotliwość fal mózgowych podczas lunatykowania jest zbliżona do fal mózgowych osoby w trakcie ataku padaczki.

Moje dziecko lunatykuje

W internecie można znaleźć wiele tematów poruszanych przez rodziców, którzy zauważyli że ich dziecko lunatykuje. Z pewnością jest to powód do niepokoju. Na szczęście jest również dobra wiadomość. Lunatykowanie dotyczy głównie dzieci w wieku od 9 do 12 lat. Z oczywistych powodów, czyli brak kontaktu z alkoholem i kofeiną, za główną przyczynę podaje się zmiany, które zachodzą w układzie nerwowym. I rzeczywiście, dzieci które skończyły 13 lat bardzo rzadko doświadczają lunatykowania. Również dzieci młodsze, w wieku od 4 do 8 lat mogą lunatykować. W ich przypadku sennowłóctwo trwa krócej i nie jest tak groźne jak u starszych dzieci.

Lunatykowanie – oddawanie moczu przez dzieci

Dzieci lunatykujące mogą wykonywać różne rzeczy, ale najczęściej dochodzi u nich do niekontrolowanego oddawania moczu. Jest to naturalna reakcja, powodowana niewystarczającą kontrolą nad swoim ciałem. Inne popularne zachowania u lunatykujących dzieci to bawienie się zabawkami czy ubieranie się.

Lunatykowanie u dorosłych

Osoby dorosłe również cierpią na lunatykowanie. W ich przypadku spektrum możliwych przyczym jest znacznie szersze i obejmuje czynniki, które wymieniliśmy na początku artykułu. Jeśli wszystkie one występują razem, czyli jest to stres, przemęczenia, alkohol, substancje psychoaktywne oraz leki, to fakt lunatykowania nie powinien bardzo dziwić. Wszystkie te czynniki nie pozostają bez wpływu na układ nerwowy i mogą powodować nieprawidłowości w jego pracy. Co zrobić w przypadku, kiedy zdarza nam się lunatykować? Czy istnieją skuteczne sposoby, aby temu szybko zaradzić? Poznaj te wskazówki i jeśli jest to konieczne, zastosuj w swoim życiu.

Jak przestać lunatykować?

Jednym z podstawowych zaleceń, które może pomóc w rozwiązaniu problemu lunatykowania, jest całkowita zmiana trybu swojego życia. Przede wszystkim chodzi o zachowanie prawidłowej higieny snu, czyli wystarczającej ilości godzin spania. Po drugie, ograniczenie używek oraz zwiększenie aktywności fizycznej i zdrowe odżywianie. Po trzecie, koniecznie należy zredukować ilość codziennego stresu, któremu jesteśmy poddawani. Pozytywne efekty można również uzyskać, stosując pościel obciążeniową. Jest to specjalna kołdra uszyta z nieco cięższych materiałów, która wywiera nacisk na ciało śpiącej pod nią osoby. Delikatnie uciskając zakończenia nerwowe, zapewnia uczucie spokoju i bezpieczeństwa w trakcie snu. Dobre rezultaty przynoszą również popołudniowe drzemki oraz wydłużenie nocnego snu.

Co jednak można zrobić, jeśli mimo zastosowania tych porad lunatykowanie nie ustępuje? Jak leczyć lunatykowanie i czy w ogóle jest to możliwe? Okazuje się że tak – istnieją metody na ograniczenie lunatykowania u dzieci i dorosłych.

Lunatykowanie – do jakiego lekarza się udać?

Oczywistym pytaniem jest to, do jakiego lekarza się udać, aby leczyć lunatykowanie? Neurolog jest odpowiednim wyborem. W przypadkach, w których nie udało się uzyskać poprawy wcześniej wymienionymi metodami, lekarz może zalecić stosowanie określonych leków benzodiazepinowych. W ekstremalnych przypadkach, lekarze mogą również włączyć leczenie farmakologiczne z użyciem selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Nie wolno bagatelizować lunatykowania zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych. W tym pierwszym przypadku wielce prawdopodobne jest to, że lunatykowanie ustąpi samo po pewnym czasie. Należy wówczas dzieci otoczyć opieką w czasie snu i stosować zabezpieczenia w domu. Kiedy mamy do czynienia z lunatykowaniem u osoby dorosłej, może ono przybierać bardziej niebezpieczną formę.

Czy lunatykowanie jest niebezpieczne?

Odpowiedź na to pytanie jest jednoznaczna. Czy osoba lunatykująca może być bezpieczna, kiedy nieświadomie porusza się po domu lub jest zdolna go opuścić, nie zdając sobie z tego sprawy? Oczywiście że nie. Zarówno w domu, mieszkaniu jak i na zewnątrz na osoby lunatykujące czekają liczne zagrożenia. Od stromych schodów, poprzez możliwość otworzenia okna i wyskoczenia za nie, aż po wejście pod samochód. Dlatego tak ważne jest, aby w domach zamieszkiwanych przez osoby skłonne do lunatykowania, stosować odpowiednie zabezpieczenia. Zamykać drzwi i nie pozostawiać w nich klucza, montować blokady okienne, a jeśli jest to konieczne, instalować również alarmy, które zareagują nocą na osobę lunatykującą i zbudzą innych domowników, którzy się nią zaopiekują.

Lunatykowanie – budzić czy nie?

Wiele osób mających do czynienia z lunatykiem, popełnia ten sam błąd. Próbuje za wszelką cenę wybudzić lunatyka ze snu. Tymczasem pod żadnym pozorem nie wolno tego robić. Dlaczego? Osoba, która lunatykuje jest nieświadoma swojego zachowania. Oznacza to, że po nagłym przebudzeniu jej poczuje się zdezorientowana i może wpaść w panikę i zachować się nieracjonalnie. Taki sposób wybudzania może również doprowadzić do tego, że osoba w przyszłości będzie mieć jeszcze większe problemy z zasypianiem. Jak należy zatem postępować? Przede wszystkim należy taką osobę otoczyć opieką i zatroszczyć się o jej bezpieczeństwo. Odprowadzić do łóżka i jeśli to możliwe, czuwać przy niej. Szczególnie lunatykowanie u nastolatków wymaga dużej wrażliwości i traktowania ich problemu z pełną powagą.

Lunatykowanie a pełnia księżyca

Na koniec chcemy obalić jeszcze jeden mit. A mianowicie że lunatykowanie zdarza się wyłącznie w pełnię księżyca. To nieprawda. Przekonanie o tym zostało zaszczepione w świadomości ludzi głównie dzięki filmom. Owszem, osoba lunatykująca na tla okna rozświetlonego pełnią księżyca, to bardzo sugestywny obraz. W rzeczywistości jednak lunatykowanie może się pojawiać bez względu na fazę księżyca i nie jest od niej zależne.